Trong thế giới đồ họa số, ánh sáng luôn là yếu tố quyết định cảm xúc và chiều sâu của một cảnh. Nhưng chỉ ánh sáng bề mặt thôi chưa đủ. Để khung hình trở nên sống động và “thật” như đời thực, các nhà làm phim, họa sĩ 3D và nghệ sĩ kỹ xảo thường tìm đến Volumetric Lighting — một kỹ thuật mô phỏng cách ánh sáng lan tỏa trong không khí, xuyên qua bụi, sương hoặc khói.

Bạn có thể xem Volumetric Lighting như một “bước tiến thẩm mỹ” của ngành đồ họa 3D — vừa mang tính kỹ thuật, vừa mang tính nghệ thuật.

Volumetric Lighting là gì?

Volumetric Lighting là kỹ thuật mô phỏng ánh sáng khi đi qua một môi trường có “thể tích” — chẳng hạn như sương mù, bụi, khói hoặc hơi nước.
Thay vì chỉ chiếu sáng bề mặt vật thể, ánh sáng lúc này tương tác với chính không khí trong cảnh. Việc này tạo nên:

• Những tia sáng mềm mại xuyên qua cửa sổ.
• Vệt sáng lọc qua khe lá trong rừng.
• Không gian mờ ảo khi ánh sáng gặp sương khói.

Hiệu ứng này thường được gọi là god rays – các tia sáng như “ánh sáng trời” bước thẳng vào khuôn hình.

Tại sao bạn nên sử dụng Volumetric Lighting?

Tăng chiều sâu và không gian

Không khí trở thành một phần của cảnh, giúp bạn cảm nhận được khoảng cách, độ mờ và không gian ba chiều thật hơn.

Tạo mood, cảm xúc cho cảnh

Volumetric Lighting là công cụ tuyệt vời để xây dựng cảm xúc:

• Ấm áp → ánh sáng mặt trời xuyên cửa sổ.
• Huyền bí → sương dày trong rừng.
• Căng thẳng → tia sáng mỏng giữa bối cảnh tối.

Hướng mắt người xem vào chủ thể

Tia sáng có thể trở thành “đường dẫn ánh nhìn” (visual guide), đưa sự chú ý về phía nhân vật hoặc vật thể quan trọng.

Tăng tính điện ảnh (cinematic)

Phim Hollywood, game AAA và các sản phẩm CGI chuyên nghiệp đều dùng volumetric để tạo chiều sâu điện ảnh — điều này khiến cảnh của bạn ngay lập tức “xịn” hơn.

Hướng dẫn sử dụng Volumetric Lighting trong Blender

Blender hỗ trợ Volumetric Lighting rất mạnh ở cả Cycles và Eevee. Dưới đây là hướng dẫn đơn giản nhất để thử ngay.

1. Tạo Volumetric bằng World (nhanh – bao phủ toàn cảnh)

- Vào World Properties

- Mở Nodes (dùng Shader Editor → World)

- Thêm node Volume Scatter hoặc Principled Volume

- Kết nối node đó vào cổng Volume của World Output

Điều chỉnh:

• Density: mật độ sương → càng cao càng mờ
• Anisotropy: hướng tán xạ ánh sáng (quan trọng để tạo tia sáng)

Đèn chiếu xuyên vào môi trường sẽ tạo ra các vệt sáng rất rõ.

2. Tạo Volumetric trong một vùng không gian cụ thể

Các bước để có có sương hoặc tia sáng trong một vùng nhỏ (ví dụ trong phòng, trong đường hầm, gần cửa sổ) như sau:

• Thêm một Cube
  
• Scale sao cho bao phủ vùng bạn muốn có ánh sáng thể tích
  
• Trong Material của Cube, xóa BSDF
  
• Thêm Principled Volume
  
• Kết nối vào Volume
  
• Đặt:
  
  • Density = 0.02 – 0.1 (tùy cảnh)
    
    
  • Color → màu của sương/khói (thường hơi trắng/xám)
    
• Đặt Light chiếu xuyên qua vùng này

Bạn sẽ thấy ngay hiệu ứng “god rays”.

Tối ưu – Giúp render không quá nặng

Volumetric rất tốn tài nguyên và dưới đây là mẹo giúp bạn giảm thời gian render:

Với Cycles

• Giảm Volume Max Steps
• Tăng Step Rate
• Dùng Denoise (OpenImageDenoise hoặc OptiX)
• Hạn chế density quá cao

Với Eevee

• Bật Volumetric trong Render Properties
• Giảm Tile Size
• Tăng Volumetric Lighting → Samples khi cần đẹp hơn
• Dùng Volumetric Shadows để có tia sáng rõ

Kết luận

Volumetric Lighting không chỉ là một kỹ thuật — mà là một ngôn ngữ ánh sáng. Nó biến không khí vô hình thành yếu tố thị giác, giúp cảnh 3D trở nên sống động, có chiều sâu và đầy cảm xúc.
Từ báo chí công nghệ đến hậu kỳ phim ảnh, từ game đến kiến trúc 3D — hiệu ứng volumetric luôn là lựa chọn lý tưởng khi bạn muốn tạo một không gian “thở”, một cảnh có hồn.

Nếu bạn biết cách kiểm soát mật độ, nguồn sáng và phạm vi, Volumetric Lighting trong Blender sẽ là công cụ làm thay đổi hoàn toàn phong cách hình ảnh của bạn.